Ballady i romanse – zbiór ballad Adama Mickiewicza, wydany w 1822 w Wilnie jako czesc pierwszego tomu Poezyj. Uwazany jest za poczatek rozwoju gatunku ballady w literaturze polskiej oraz za manifest polskiego romantyzmu. Jednoczesnie Ballady i romanse pozostaja w zwiazku z gatunkami literackimi poprzedniego okresu, zwlaszcza z duma, dumka i sielanka.