Dramat Juliusza Slowackiego nawiazujacy do wydarzen konfederacji barskiej, z których autor wysnuwa wnioski historiozoficzne dotyczace dziejów narodu polskiego. Osia fabuly jest bunt chlopstwa ukrainskiego przeciw szlachcie polskiej i polskiemu klerowi, zwany koliszczyzna. Sprowokowany prawdopodobnie przez Rosje odznaczal sie wyjatkowym okrucienstwem.