Mrtve duše su nedovršeni roman Nikolaja Vasiljevica Gogolja, remek-delo ruske književnosti. Objavljen je 1842. godine, a uz pomoc njega je Gogolj postavio temelje u književnosti ruskog realizma. Mrtve duše su poema sastavljena od tri dela, s tim da je u drugom delu ostalo samo 5 odlomaka, a o trecem nema nikakvog zapisa.
Prvi deo romana Nikolaj je pisao skoro sedam godina u Parizu, Rimu i Švajcarskoj. Zbog psihicki sve nestabilnijeg stanja, spalio je drugi deo romana i nakon toga ubrzo umro.
Mrtve duše predstavljaju društveni roman kroz koji je Gogolj hteo da prikaže stanje tadašnje birokratske i feudalne Rusije. Glavni lik je nekadašnji carinski službenik Pavel Ivanovic Cicikov, koji je zbog toga što je saradivao sa švercerima, morao da napusti posao koji je radio.
Roman se ubraja u realisticnu književnost zbog opisa tadašnjeg modernog društva, a gde je Nikolaj bio najviše kritican prema vlastelinima i njihovom nacinu života i navikama i manama, a koje su sve zastupljene u anti-junaku Pavelu Ivanovicu Cicikovu.