Pierwszy tom trylogii Stefana Zeromskiego „ Walka z szatanem ”, obejmujacej panorame zycia polskiego w okresie przedwojennym i w latach pierwszej wojny swiatowej.<br/> Mlody architekt Ryszard Nienaski podejmuje samotna „walke z szatanem” o sprawiedliwszy swiat. Symbolem jego dazen spolecznych jest m.in. niedoprowadzony do konca projekt odbudowy starego zboru arianskiego i stworzenia w nim ludowego osrodka oswiatowego.<br/> Z wlasciwa sobie finezja przedstawil pisarz watki romansowe. Wyrózniaja sie takze obrazy zycia – czy to wielkomiejskiego Paryza, czy prowincjonalnej galicyjskiej Posuchy – oraz obrazy wojny, kreslone z pasja wyrazajaca antywojenny protest pisarza. Niektóre czesci utworu utrzymane sa w poetyce drapieznego naturalizmu.