Bohaterka powiesci „ Komediantka ” jest 22-letnia córka naczelnika stacji kolei warszawsko-wiedenskiej w Bukowcu, panna Janina Orlowska. Dziewczyna stoi przed zyciowa decyzja: czy przyjac oswiadczyny adoratora (szanuje go, ale nie kocha), czy tez poswiecic sie sztuce (aktorstwu).<br/>Janka nie widzi sie w roli zony. Scena teatralna wydaje sie jej szansa rozwiniecia talentu, ucieczki od szarzyzny, bardziej wartosciowym i lepszym zyciem. Ojciec, z natury porywczy i nieakceptujacy córki (zawsze pragnal miec syna) zarzeka sie, ze wyrzuci ja z domu, jesli odrzuci ona oswiadczyny Andrzeja Grzesikiewicza. Bohaterka, zyjaca zawsze w zgodzie z wlasnym sumieniem i swymi wartosciami, mimo wszystko nie ulega presji ojca. Musi opuscic dom. Postanawia, ze pojedzie do Warszawy i spróbuje dostac sie do teatru Cabinskiego, o którym czytala w gazetach poswieconych sztuce.<br/>Dalsze losy Janiny koncentruja sie wokól teatru Cabinskiego, do którego zostaje zaangazowana. Pieniadze, które dziewczyna ze soba przywiozla, wkrótce sie koncza, a placa, jaka dostaje, nie wystarcza na zycie.<br/>Powiesc powstala na bazie teatralnych doswiadczen Reymonta i jego obserwacji srodowiska aktorskiego.